Matury 2023 już się rozpoczęły! Egzaminy potrwają do 23 maja. Tak wyglądał pierwszy dzień matur w Krakowie

- Idąc na egzamin, nie należy się przejmować, tylko skupić na tym, co trzeba podczas niego zrobić. Nie powinno się koncentrować na strachach, które potrafią się w nas urodzić, bo one są irracjonalne. A gwarancją tego, że napisze się od 5 do 10 proc. lepiej, jest... wyspanie się - taką wskazówkę daje maturzystom Jacek Kaczor, dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie. W tej szkole w tym roku zdaje maturę 200 osób. - Moje doświadczenie mówi, że po upływie pierwszego dnia napięcie pryska i drugi dzień w maturach wygląda już zupełnie inaczej, poziom emocji jest zupełnie inny - dodaje dyrektor prestiżowego "Nowodworka".

Oprócz tegorocznych absolwentów liceów, techników i szkół branżowych II stopnia egzaminy będą zdawać również abiturienci z poprzednich lat - ci, którzy poprzednio nie przystąpili do matury po ukończeniu szkoły, oblali lub chcą poprawić swój słaby wynik - a także osoby, które kształciły się za granicą czy takie, które uzyskały świadectwo po zdaniu egzaminów eksternistycznych. W sumie więc w całym województwie przystępuje do egzaminu maturalnego ponad 30 tys. osób, które są po intensywnych przygotowaniach, w pełni gotowości, ale i zestresowane.

- Przywrócony jest egzamin ustny, który miał przerwę, i to budzi niepokój. Jestem za tym, żeby uspokajać, bo to nic strasznego - tylko tyle, że nie ma rok starszych kolegów, których można zapytać, jak to jest, i trochę narasta mit związany z tym egzaminem ustnym - mówi dyr. Kaczor.

Krakowscy pedagodzy zwracają też uwagę, że tym razem - podobnie jak w ubiegłym roku i dwa lata temu - matura wciąż jeszcze nie jest oparta o wymagania podstawy programowej (jak było we wcześniejszych latach), tylko nadal obowiązują wymagania egzaminacyjne ustalone w związku z ograniczeniami wynikającymi z pandemii koronawirusa. Jest to ułatwienie: ze względu na naukę zdalną wymagania egzaminacyjne są obniżone o ok. 20-30 proc. w zależności od przedmiotu.

Nową maturę - w formule 2023 - zdaje pierwszy rocznik licealistów, którzy skończyli przywrócone czteroletnie ogólniaki. Natomiast według starych zasad egzaminy zdają młodzi ludzie opuszczający technika, bowiem jest to ostatni rocznik kończący technikum czteroletnie. Formuła 2023 będzie obowiązywać przyszłorocznych maturzystów ze szkół technicznych - a więc pierwszy rocznik absolwentów 5-letnich techników.

Egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym - od którego maturzyści zaczynają - na maturze w formule 2023 trwa aż 240 minut (czyli cztery godziny), podczas gdy w "starej" formule 2015 jest to tylko 170 minut. Na maturze według nowych zasad zdający dostaną dwa arkusze egzaminacyjne zamiast, jak dotychczas, jednego. Pierwszy z arkuszy zawiera dwa testy: "Język polski w użyciu" (gdzie trzeba odpowiedzieć na pytania na podstawie podanych tekstów) oraz "Test historycznoliteracki". W drugim arkuszu trzeba napisać wypracowanie na temat wybrany spośród dwóch zaproponowanych.

Każdy maturzysta musi przystąpić do trzech obowiązkowych egzaminów pisemnych na poziomie podstawowym: z polskiego, z matematyki i z języka obcego. Każdy też obowiązkowo zdaje jeden pisemny egzaminu na poziomie rozszerzonym (w przypadku języka obcego nowożytnego - na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym), czyli egzamin z tzw. przedmiotu dodatkowego.

Według danych, które uzyskaliśmy od Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie, tegoroczni absolwenci przystępujący do egzaminów w Małopolsce najchętniej wybierali jako dodatkowe następujące przedmioty:

• język angielski - poziom rozszerzony - 19 353 osób
• matematyka - poziom rozszerzony - 8 571
• język polski - poziom rozszerzony - 5 763
• geografia - poziom rozszerzony - 5 725
• biologia - poziom rozszerzony - 4 230
• chemia - poziom rozszerzony - 2 147
• historia - poziom rozszerzony - 1 564
• wiedza o społeczeństwie - poziom rozszerzony - 1 243
• fizyka - poziom rozszerzony - 1 169
• informatyka - poziom rozszerzony - 1 075.

Na dalszych miejscach znalazły się zdawane na na poziomie rozszerzonym np.: historia sztuki (502 zdających), język niemiecki (297), filozofia (129), język hiszpański (63), język francuski (48), historia muzyki (39).

Wszyscy w tym roku zdają także dwa egzaminy ustne: z języka polskiego i z języka obcego. Na ustnym z polskiego według nowej formuły każdy absolwent 4-letniego liceum wylosuje zestaw egzaminacyjny składający się z dwóch zadań. Pierwsze - pytanie z puli zadań jawnych, ogłoszonych wcześniej przez Centralną Komisję Egzaminacyjną - będzie z zakresu lektury obowiązkowej; drugie - ma dotyczyć zagadnienia związanego z literaturą lub z innymi dziełami sztuki albo językiem. Zdający otrzymają fragment tekstu literackiego, ikonograficznego lub językowego i na jego podstawie będą musieli odpowiedzieć na zadane pytanie, jednocześnie odwołując się do innego tekstu kultury albo utworu literackiego.

Tegoroczna matura - dodajmy - będzie się odbywać już bez jakichkolwiek zabezpieczeń, ograniczeń i podwojonych odległości między stolikami, jakie były wymagane w czasie pandemii.

Jeśli chodzi o przygotowanie do egzaminu, psycholodzy wskazują, że w samym okresie zdawania matur możliwe jest jeszcze powtarzanie, ale w dniu poprzedzającym egzamin wieczór powinien być zarezerwowany już tylko dla odpoczynku. Specjaliści zalecają natomiast dbanie o dobry nastrój.

- Warto, żeby rodzice maturzystów wzięli teraz młodych ludzi „pod ochronę”. Czyli żeby powstrzymali się w czasie egzaminów od kłótni ze sobą czy wyrażania gwałtownych poglądów, dotyczących na przykład bieżących, niepokojących wydarzeń - czy wojny, czy inflacji. W domu powinno być przyjemnie, ciepło, jasno, uśmiechy - żeby dobrze nastroić młodzież - mówi dr Iwona Sikorska z Zakładu Psychologii Rozwoju i Zdrowia Instytutu Psychologii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

A co należy zjeść przed wyjściem na egzamin?

- Typowe lekkostrawne śniadanie i najlepiej to, co zwykle - odpowiada dr Sikorska. - Dlatego, że organizm w czasie stresu troszkę inaczej funkcjonuje - może się niestety zdarzyć zaparcie albo rozwolnienie. To jest oczywiście sprawa trywialna, ale może nam pokrzyżować plany, jeśli będziemy się źle czuć. Natomiast absolutnie musi się coś zjeść, ponieważ stres może nas osłabić i może dojść do omdlenia. Na pewno nie powinno się pić mocnej herbaty ani kawy. Przy mocnej kawie czy herbacie może się zdarzyć gonitwa myśli czy przyspieszone bicie serca. Na ciało w sytuacji stresu trzeba uważać - przestrzega fachowiec.

Wyjazd na Majówkę może być dwukrotnie droższy niż w zeszłym roku